Zadanie

Zadanie polegało na przeprowadzeniu eksperymentu badającego umiejętność czytania wykresów przez odbiorców. Eksperyment miał sprawdzić, w jakim stopniu jest możliwe manipulowanie przekazem prezentowanym na wykresie, bez przekłamywania liczb, a jedynie za pomocą doboru techniki wizualizacji, kolorystyki i innych parametrów graficznych.

Eksperyment

Eksperyment 1

Utworzony został wykres prezentujący (fikcyjne) dane liczbowe, opatrzony tytułem oraz opisem osi. Był to wykres kołowy, który miał wprowadzić czytelnika w błąd poprzez zastosowanie trzeciego wymiaru. Ponadto kolory wycinków koła zostały tak dobrane, aby małe wartości wydawały się większe i na odwrót.

Poniżej wykres.

Eksperyment 2

Wykres został utworzony z przeskalowanych danych z poprzedniego eksperymnentu. Był to wykres słupkowy, wykonany wzorcowo, bez żadnych manipulacji odbiorcą.

Poniżej wykres.

Ankieta

Przeprowadziłyśmy ankietę (link) na próbie 94 osób zawierającą powyższe wykresy. Po obejrzeniu każdego z wykresów ankietowani mieli za zadanie odpowiedzieć na trzy proste pytania, które sprawdzały, czy dobrze odczytali wykres. Po każdym wykresie pytania były takie same (analogiczne), aby możliwe było porównanie odpowiedzi.

Wyniki ankiety

Poniżej prezentujemy wyniki uzyskane w ankiecie.

Pytanie pierwsze: jakiego miasta dotyczyły dane?

Pierwszym pytaniem jakie zostało zadane naszym ankietowanym dotyczyło miasta z jakiego pochodziły dane zamieszczone na wykresie. W pierwszym przypadku było to miasto Kraków, jak widzimy 90% odpowiedziało dobrze. Nastomiast w pytaniu do wykresu słupkowego zawarłyśmy pułakpę. Poprawną odpowiedzią było miasto Lublin, większość odpowiedziała Lubin, co oznacza, że ankietowani zwracają uwagę na tytuł, ale nie do końca uważnie go czytają.

Pytanie 2: Porównanie dwóch wartości.

Przy wykresie kołowym pytałyśmy, czy liczba mieszkań z 2 pokojami nieprzechodnimi jest większa od liczby mieszkań z 3 pokojami. Natomiast przy wykresie słupkowym pytałyśmy, czy wydatki na wyżywienie były większe niż na transport publiczny.

W obu pytaniach poprawna odpowiedzą jest “Tak”. Zarówno w pytaniu do wykresu kołowego, jak i do wykresu słupkowego, wiekszość odpowiedziała poprawnie.

Pytanie 3: Czy którekolwiek dwie grupy były równoliczne?

Na koniec zapytałyśmy ankietowanych, czy są jakiekolwiek dwie grupy równoliczne. Odpowiedzią poprawną było “Tak”. W przypadku wykresu słupkowego 91% ankietowanych odpowiedziało poprawnie. Analizując wyniki odpowiedzi z wykresu kołowego widzimy, że prawie połowa dała odpowiedź “Nie”“, a 23% nie pamiętało. Niecałe 30% odpowiedziało poprawnie. Możemy wnioskować, że odczytywanie z wykresu kołowego jest dla odbiorców trudniejsze, przez co są podatni na manipulację.

Podsumowując nasze eksperymenty i wyniki ankiety widzimy, że wykres kołowy nie jest najlepszym narzędziem do prezentacji wyników. Zwykły wykres słupowy jest zdecydowanie lepszym narzędziem.